Nhiều tháng qua, dây chuyền chế biến dăm gỗ và nguyên liệu giấy của Cty TNHH Nhất Hưng Sơn Hà phải cho công nhân “ngồi chơi xơi nước”. Nhưng đó không phải là chuyện của riêng một DN.

Dù xoay xở đủ mọi cách nhưng Cty Nhất Hưng Sơn Hà cũng không mua được nguyên liệu để phục vụ sản xuất. Theo nhiều DN, việc cấp phép tràn lan các dự án nhà máy sản xuất dăm gỗ nguyên liệu giấy và sản xuất viên nén gỗ đã khiến nhiều DN hoạt động trong lĩnh vực này rơi vào tình cảnh khó khăn, thậm chí đang đứng bên vực phá sản do thiếu nguyên liệu sản xuất, tranh mua tranh bán, bị đối tác ép giá…

Đối diện nguy cơ phá sản

Bà Võ Thị Thúy Hằng – Đại diện Cty Nhất Hưng Sơn Hà cho biết: Chính vì việc phát triển ồ ạt các nhà máy chế biến dăm gỗ xuất khẩu đã dẫn đến nhiều hệ lụy, đó là nguyên liệu không đủ để các nhà máy thu mua chế biến. Chính vì vậy, nhiều nhà máy đã tìm mọi cách để thu mua keo trong dân, kể cả keo non chưa đủ tuổi.

Theo bà Hằng, hiện thị trường tiêu thụ dăm gỗ của Quảng Ngãi chủ yếu là thị trường Trung Quốc và một phần Nhật Bản. Chính vì vậy, giá cả phụ thuộc rất lớn vào các đối tác này. Do tình trạng bất cập của các nhà máy dăm gỗ nên các đối tác đã ép giá, vì cho rằng gỗ dăm xuất không đạt chất lượng, khiến giá nguyên liệu rớt thảm hại. Nhiều DN chế biến gỗ thua lỗ nặng. “Giá thị trường đầu ra không ổn định, lại chưa tìm được đối tác chính để làm hợp đồng cộng với nguyên liệu không đủ nên các DN cũng chỉ sản xuất cầm chừng”, bà Hằng khẳng định.

Các số liệu thống kê sản lượng xuất khẩu dăm gỗ qua cảng Dung Quất cũng cho thấy thực trạng này. Theo đó, việc xuất khẩu mặt hàng dăm gỗ qua Cảng Dung Quất từ chỗ đạt sản lượng 45 triệu USD trong năm 2013 đã giảm xuống còn 17 triệu USD. “Việc nhà máy sản xuất dăm gỗ càng nhiều dẫn đến nguyên liệu càng kém chất lượng, đối tác ép giá. Nếu không đáp ứng những điều kiện đối tác đưa ra thì sẽ không bán được hàng mà nếu chấp nhận thì chúng tôi chỉ có con đường phá sản vì phải bán lỗ, bán dưới giá thành sản xuất” - đại diện một DN cho biết.

Vì... cấp phép tràn lan

Được biết, vào năm 2012, trước tình cảnh DN gặp nhiều khó khăn, tình trạng phá rừng trồng keo nguyên liệu ngày càng nhiều, tỉnh Quảng Ngãi chỉ đạo các cơ quan chức năng hạn chế cấp phép xây mới nhà máy chế biến dăm gỗ xuất khẩu. Thế nhưng, theo phản ánh của các DN, tỉnh Quảng Ngãi vừa cấp phép thêm cho 4 dự án nhà máy viên nén đầu tư vào tỉnh này nâng tổng số các nhà máy sử dụng nguyên liệu gỗ rừng trồng lên đến khoảng 30 nhà máy.

Theo ông Vi Nhất Trường – TGĐ Công ty Kim Thành Lưu thì nếu tính sơ bộ mỗi nhà máy dăm gỗ công suất khoảng 60.000 tấn sản phẩm/năm thì với 26 nhà máy hiện tại tổng công suất lên đến 1.560.000 tấn sản phẩm. Cộng với 4 nhà máy viên nén có công suất 200.000 tấn thì sẽ thêm 800.000 tấn sản phẩm. Theo ông Trường, nếu tỉ lệ tiêu hao là 2,5% thì để phục vụ cho 30 nhà máy này phải có ít nhất là 5.900.000 tấn nguyên liệu. Đó là chưa kể 2 nhà máy giấy Tân Mai và Viettracimex. Cũng theo ông Trường, nguồn nguyên liệu cho các nhà máy hoạt động đang rất khan hiếm, thời gian khai thác của rừng trồng ít nhất là 6 – 7 năm thì mới đạt chất lượng. Cho nên hiện nay, một số nhà máy phải đóng cửa vì không có nguồn nguyên liệu để thu mua hoặc thu mua bằng cách cạnh tranh không lành mạnh. “Để tránh nguy cơ các nhà máy gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, tránh nguy cơ về việc quản lý rừng nguyên liệu. UBND tỉnh nên dừng cấp phép đầu tư đối với những dự án nhà máy sản xuất dăm gỗ nguyên liệu giấy và sản xuất viên nén gỗ “, ông Trường nhấn mạnh. Đồng tình, ông Lê Văn Ký – Phó Chủ tịch Hội DN trẻ Quảng Ngãi cũng cho rằng đối với các dự án đầu tư mới nhà máy sản xuất dăm gỗ nguyên liệu giấy  và sản xuất viên nén kiến nghị tỉnh tạm thời xem xét chưa cho đầu tư. “Nếu việc cấp phép này được tiến hành sẽ làm cho các nhà đầu tư đã có nhà máy đang hoạt động đang khó khăn lại chồng chất khó khăn. Và xa hơn nữa là nguy cơ phá rừng, phá vỡ quy hoạch rừng…”- vị này nhấn mạnh.

Thiết nghĩ, UBND tỉnh Quảng Ngãi cũng nên xem xét đến khía cạnh hỗ trợ các DN để các DN có điều kiện để tồn tại, duy trò hoạt động có hiệu quả. Vì hỗ trợ DN đang hoạt động cũng cũng là cách thu hút đầu tư hiệu quả, hợp lòng người.